Het project ‘De oude zandgroeve’ heeft als doel om een braakliggend en onbenut terrein van een oude opgevulde zandgroeve in Korbeek-Lo door biotoopontwikkeling om te zetten in een natuurreservaatje met maximale biodiversiteit op een beperkte oppervlakte. Bij de uitbouw en het onderhoud van dit educatieve reservaat worden de omwonenden, de lokale gemeenschap en een aantal projectpartners in de mate van het mogelijke betrokken.
Ecologische aspecten
oorsprong en huidige situatie
Het terrein van de oude zandgroeve van Korbeek-Lo heeft een oppervlakte van ruim 1 ha. Na een lange periode van zandwinning in de jaren ‘70 en ’80 werd de groeve jarenlang benut als crossterrein voor trial-moto’s. Van 2000 tot 2004 werd de groeve volledig opgevuld met relatief arme aanvulgrond.
Hierop ontwikkelde zich een pioniersvegetatie met veel ruigte en spontane boomopslag van wilg en berk. De oorspronkelijk aangelegde poel, die diende om verzameld oppervlaktewater te laten infiltreren, raakte totaal begroeid met riet, lisdodde en wilg en verlandde in belangrijke mate.
De voorbije jaren werd het terrein maximaal één maal per jaar gemaaid met een klepelmaaier. De verhakselde vegetatie bleef hierbij op het terrein achter. Vrijwel alle 'weideplankton' ging hierbij steeds verloren. De met de machine onbereikbare ruigtes en de oppervlakte van de poel ondergingen geen beheer.
Daarnaast werd door een aantal omwonenden op het terrein groenafval gedeponeerd wat lokaal voor sterke eutrofiëring (voedselaanrijking) zorgde met overvloedige groei van brandnetels en distels als gevolg.
Het terrein zelf vertoont belangrijke niveauverschillen (totaal een achttal meter) en hiermee samenhangend een vochtigheidsgradiënt variërend van uiterst droog tot open water. De belangrijkste hellingen zijn zuid en zuidoost georiënteerd.
opzet
Het doel van het project is door biotoopontwikkeling en optimaal beheer de biodiversiteit drastisch te verhogen.
Met biotoopontwikkeling bedoelen wij:
- het aanbrengen van kleine structuurverschillen in de bodem
- het herwaarderen van de poel door een grondige ruiming
- het omzetten van wilgenopslag in een rij knotwilgen
- het inzaaien van bloemenweiden
- het aanbrengen van een aantal kleine landschapselementen zoals houtstapels, takkenrillen en composthopen
- de aanplant van een hoogstamboomgaard
- de bouw van een ijsvogel- en oeverzwaluwenwand
- het plaatsen van palen, wanden en bodems voor solitaire bijen en enkele kasten voor honingbijen
- het hangen van diverse types nestkasten.
Optimaal beheer is:
- het periodiek en gefaseerd maaien van het hooiland waarbij het maaisel wordt afgevoerd zodat de bodem verder verarmt
- het regelmatig en verantwoord ruimen van de waterpartijen
- het periodiek en gefaseerd snoeien van de knotwilgen en andere bomen
Een aantal diergroepen worden speciaal gekoesterd: amfibieën en reptielen, honing- en solitaire bijen, vlinders en libellen …
Wetenschappelijke aspecten
In de voorbije maanden hebben we contact gelegd met heel wat wetenschappers die stuk voor stuk veel interesse toonden voor ons project. Tot nu toe hebben we concrete afspraken gemaakt met de mensen van Aculea (De bijen- en wespenwerkgroep' van Natuurpunt) en met BINCO (Biodiversiteit Inventarisatie voor Conservatie), een vereniging opgericht door 5 gedreven biologen (en ondertussen verder uitgebreid) met een passie voor natuur en een drang om concreet bij te dragen tot de belangrijke problematiek van snel dalende biodiversiteit. Deze 2 groepen zullen ons project, op lange termijn, op de voet volgen. Op basis van hun grondige inventarisatie zullen we trachten lessen te trekken voor een optimaal beheer.
Contacten met de laboratoria voor zowel planten- als dierenecologie van KULeuven zijn veelbelovend!
Ook enkele goede en heel gemotiveerde amateur-biologen volgen alles van zeer nabij!
Educatieve aspecten
Belangrijke doelstellingen van het project zijn mensen te laten kennismaken met de schoonheid van de natuur en het leren kennen en waarderen van de biodiversiteit. We zullen dat trachten te realiseren door af en toe rondleidingen te geven. Mogelijke doelgroepen zijn de omwonenden en wijkbewoners, de bezoekers bij opendeurdagen en leden van natuurverenigingen (Landschap vzw,
Natuurpunt …).
Een imker plaatste reeds één bijenkast en wil ook graag het grote publiek informeren over het belang van honingbijen.
Langs twee zijden van het reservaat wordt een publiek wandelpad aangelegd vanwaar het terrein mooi te overzien is. Hiertoe werd reeds contact opgenomen met ‘Trage wegen vzw’.
Aan de publieke ingang en waar nodig komen informatiepanelen.
Sociale aspecten
Dit project wil mensen dichter bij elkaar brengen. De kleinste beoogde doelgroep zijn buren die langs het reservaat wonen. Wij willen graag het groenafval dat vroeger gedumpt werd op het terrein samen composteren. Wij hopen ook dat we met deze groep, aangevuld met vrijwilligers uit een veel ruimere kring van vrienden en belangstellenden, een deel van het beheer (maaien, hooien, hakhoutbeheer) kunnen realiseren. Hiertoe worden regelmatig werkdagen ingericht. Wil je meewerken, suur dan een mailtje naar This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Wij willen ook graag ruimte bieden aan tijdelijke tentoonstellingen van kunstenaars. In 2018 komt de Bierbeekse Kunstroute bij ons langs!